Trong cuộc sống hiện nay, nhiều bậc phụ huynh sợ con mình phải chịu thiệt thòi nên đã quản lí toàn bộ cuộc sống của trẻ, bao gồm cả việc ăn, ngủ, học tập, vui chơi và kết giao bạn bè, hiếm khi động viên và tạo cho trẻ cơ hội được tự suy nghĩ, tự quyết định và tự hành động. Điều này dẫn tới hiện tượng trẻ bị lệ thuộc vào cha mẹ, như người bị thương ở chân phải phụ thuộc vào nạng gỗ vậy. Nếu kéo dài, trẻ dễ hình thành tính cách yếu ớt, không có khả năng chống đỡ trước ảnh hưởng của môi trường. Càng bảo vệ, chiều chuộng thì trẻ càng không thể tự lập, do đó khả năng thích ứng với những thay đổi của cuộc sống càng ngày càng thấp đi.
Tự lập Tự chủ, Tự chịu Trách nhiệm với cuộc sống của chính mình Hiện nay, nhiều đứa trẻ đang mất dần kĩ năng tự lựa chọn. Cuộc sống là hàng loạt những lựa chọn liên tiếp, những lựa chọn đó quyết định chất lượng cuộc sống. Hình thành cho trẻ thói quen tự lựa chọn sẽ giúp chúng sớm thích nghi với cuộc sống xã hội, thẳng thắn đối mặt với khó khăn . Thực ra, ngay từ khi còn nhỏ, trẻ đã có nguyện vọng muốn được tự mình quyết định. Khi trưởng thành, việc mong muốn được thể hiện bản thân càng trở nên mạnh mẽ.
Do đó, người lớn cần tôn trọng nhu cầu, sở thích và quyết định của trẻ; động viên trẻ thể hiện chính kiến và cảm xúc; khi có chuyện xảy ra nên cùng trẻ thương lượng, lắng nghe ý kiến của trẻ, cho trẻ quyền lựa chọn và quyết định, cho phép trẻ có ý kiến đối lập. Người lớn nên tạo cho trẻ cơ hội được tiếp xúc nhiều hơn với cuộc sống để được rèn luyện, có như vậy trẻ mới có thể trưởng thành và có kĩ năng giao tiếp xã hội hoàn chỉnh .
Làm thế nào để hình thành cho trẻ kĩ năng tự quyết? Bồi dưỡng, hướng dẫn trẻ không thể quá cưỡng ép, cũng không thể quá thuận theo tự nhiên. Tôn trọng các quy luật khách quan, tạo điều kiện và môi trường thích hợp để trẻ tự rèn luyện, đó là phương pháp đúng đắn và hiệu quả nhất.
GIÚP TRẺ NHẬN THỨC ĐÚNG ĐẮN VÊ BẢN THÂN
Tự nhận thức bản thân là yếu tố cơ bản khi hình thành cho trẻ kĩ năng tự quyết. Chỉ khi tự ý thức được bản thân, đối diện với những lựa chọn khác nhau, trẻ mới có thể đưa ra những quyết định đúng đắn.
TRAO QUYỀN TỰ QUYẾT CHO TRẺ
Người lớn có thể liệt kê các lựa chọn, những khả năng có thể xảy ra để trẻ đưa ra sự lựa chọn của riêng mình, Đương nhiên, người lớn không thể không quan tâm. Bố mẹ có thể tìm hiểu cơ sở và động cơ thúc đẩy trẻ đưa ra quyết định như vậy, kể cho trẻ nghe kinh nghiêm mình đã trải qua, bày tỏ ý kiến của mình, nếu quyết định của trẻ có vấn đề, người lớn và trẻ cần cùng nhau thảo luận, cùng giải quyết. Khi giao cho trẻ quyền tự quyết, người lớn nên trang bị cho trẻ đầy đủ những kiến thức có liên quan, cùng trẻ phân tích những khả năng có thể xảy ra, đồng thời yêu cầu trẻ tự chịu trách nhiệm. Nếu sự lựa chọn đó là sai lầm, người lớn cần động viên trẻ dũng cảm chịu trách nhiệm với quyết định của bản thân.
Cần khiến trẻ hiểu rằng, khi đã quyết định, chúng ta cần phải cố gắng để làm bằng được, nếu làm không tốt cũng không nên nản chí, có thể tiếp tục cố gắng phấn đấu cho những mục tiêu mới, tránh lặp lại những sai lầm trong tương lai.
TẠO MÔI TRƯỜNG GIA ĐÌNH HÒA THUẬN VÀ DÂN CHỦ
Trong suốt quá trình trưởng thành, gia đình là chiếc nôi nâng đỡ, cũng là môi trường hoạt động chủ yếu của trẻ. Gia đình hòa thuận có những ảnh hưởng nhất định tới tinh thần, tính cách, nhu cầu và nguyện vọng của trẻ. Quá trình hình thành kĩ năng tự quyết cũng cần sự hỗ trợ của một môi trường gia đình hòa thuận và dân chủ.
Cha mẹ cần coi trẻ như một đối tượng bình đẳng khi thảo luận, cho phép trẻ được đưa ra chính kiến, hạn chế sử dụng những câu mang tính chất ép buộc như “Con nhất định phải nghe lời bố mẹ”, “Nếu con không nghe lời, bố mẹ sẽ không chăm sóc con nữa”... Những cách nói trên thế hiện cha mẹ không tin tưởng và không tâm lí, kết hợp với những khuôn mặt nghiêm khắc, khiến cho không khí trong gia đình trở nên căng thẳng, trẻ sẽ cảm thấy áp lực.
Khi đỏ, cha mẹ khó có thể trở thành người bạn thân thiết của trẻ, những ý kiến chung và sự đồng cảm ngày càng ít đi.
HƯỚNG DẪN TRẺ CÁCH TỰ GIẢI QƯYÉT VẤN ĐÈ
Người lớn cần hướng dẫn trẻ cách tự giải quyết vấn đề, trong quá trình giải quyết cần xác định rõ tư tưởng chủ đạo. Ví dụ, người lớn có thể để trẻ tự quyết các vấn đề thường ngày như ăn, mặc, sắp xếp sách vở, đồ chơi... Khi trẻ làm chưa tốt, cha mẹ phải kiên nhẫn chỉ dạy. Khi trẻ gặp phải những vấn đề khúc mắc nhất thời chưa giải quyết được, người lớn không nên vội vàng can thiệp, mà nên để trẻ trở thành chủ thể quyết định. Khi trang trí phòng, nên gợi ý cho trẻ lựa chọn những họa tiết mình yêu thích, những màu sắc đồ chơi mình yêu quý, động viên trẻ đưa ra những ý kiến sáng tạo và kiên định với quyết định của mình .
Trẻ luôn hi vọng người lớn có thể tin tưởng và giao quyền tự quyết cho mình. Nếu cha mẹ thường xuyên cổ vũ động viên “Con nhất định sẽ làm được!”, “Bố mẹ cho con quyền quyết định!”, “Bố mẹ tin rằng con sẽ có sự lựa chọn đúng đắn!”... trẻ sẽ càng tự tin hơn với quyết định của mình .
Mẹ của vận động viên bóng rổ Michael Jordan đã có trải nghiệm rất sâu sắc rằng: “Khi buông tay, bạn sẽ cảm thấy không nỡ. Điều không yên tâm nhất chính là giao quyền quyết định tương lai cho con trẻ. Con nên tự đưa ra quyết định quan trọng liên quan đến cả cuộc đời, tự lựa chọn những con đường dẫn đến thành công khác với những người khác”. Tóm lại, người lớn nên tôn trọng mọi quyết định của trẻ, dùng những điều thực tế để giáo dục trẻ .
Một triêt gia đã từng nói: “Cha mẹ kí thác niêm hi vọng của bản thân lên đôi vai trẻ, đó là việc làm vô cùng tàn nhẫn, chi bằng hãy trao cho chúng quyền quyết định tương lai của chính mình”. Cuộc sống là tổ hợp của vô số những lựa chọn, nếu không có kĩ năng tự quyết thì sẽ không thể đứng vững trong xã hội. Tập cho trẻ kĩ năng tự quyết ngay từ khi còn nhỏ là điều vô cùng quan trọng.
----------
Dịch vụ báo cáo SINH TRẮC HỌC VÂN TAY thuộc Viện Nghiên Cứu Siêu Trí Tuệ - Global Talent
Đội ngũ chuyên gia hàng đầu tại Việt Nam và nước ngoài uy tín, chất lượng
Đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp, tận tình, tư vấn 24/7
Kết quả nhanh chóng, chính xác
Bảo mật thông tin tuyệt đối cho khách hàng
